Vandaag is het oudjaarsdag, oftewel de laatste dag van 2015. Vanavond gaat een groot deel van Nederland vuurwerk afsteken en geen enkel vuurwerk is hetzelfde net als dat mensen niet hetzelfde zijn, want de één houdt van siervuurwerk en de ander van knal. Maar wat weet je eigenlijk allemaal over vuurwerk? Waar komt het vandaan en wanneer is het uitgevonden?
Sterretjes, een klassieker
Sterretjes kent iedereen wel en bijna iedereen heeft als kind zijnde sterretjes afgestoken. Prachtig spul want het geeft een prachtig effect en is qua vuurwerk redelijk ongevaarlijk (mits het op de juiste manier gebruikt wordt). Een veelgehoorde uitspraak is dat sterretjes zogenaamd koud vuur zijn… Voor de sterretjes die eraf vliegen is dit waar en wanneer ze je hand raken zijn ze al afgekoeld (meestal). Maar wist je wel dat de kern van de vlam van een sterretje ongelofelijk heet wordt? Sommige sterretjes kunnen een temperatuur bereiken van maar liefst 1000 tot 1600 graden Celsius! Dat is gemiddeld 15 keer zo heet als een ketel met kokend water!
Lees ook: Studenten blussen vuur met geluid
Verder heb je natuurlijk nog de vuurpijlen, die een snelheid kunnen halen van 240 kilometer per uur wanneer ze afgestoken zijn. En de reden dat je het vuurwerkspektakel eerder ziet dan dat je de knal hoort, komt omdat licht veel sneller gaat dan geluid. Het geluid reist met een snelheid van (ongeveer) 1234 km/u waar geluid dat doet met maar liefst 1.079.252.848,8 km/u.
Overige snelle feitjes
En dan nu een snel overzicht van kleine feitjes rondom vuurwerk.
- Het eerste gedocumenteerde gebruik van vuurwerk dateert voor meer dan 2000 jaar terug naar China.
- China is de grootste fabrikant en exporteur van vuurwerk wereldwijd. 90% van al het vuurwerk in de wereld is afkomstig uit China.
- In 1240 leerden de Arabieren over buskruit. Een Syrische man genaamd Hasan al-Rammah schreef over het gebruik van vuurwerk met termen uit China, wat dus bevestigd dat de Arabieren hun kennis te danken hebben aan China.
- De eerste keer dat vuurwerk in Engeland gebruikt werd, was tijdens de bruiloft van Koning Henry VII in 1486
- Wanneer je vaak droomt over vuurwerk, dan betekend dat dat je graag in het middelpunt staat. Tevens symboliseert het enthousiasme en blijdschap.
- Vuurwerk werd veelal gebruikt om feesten te verbeteren en om boze geesten af te schrikken.
- Het grootste vuurwerk stuk in combinatie met chocolade was 3m hoog en 1.5 meter in doorsnede. Het bevatte 60kg Zwitserse Cailler chocolade. Het vuurwerk werd afgestoken in Zürich tijdens oudejaarsnacht 2002.
- Vuurwerk is ‘no fun’ voor (huis)dieren. Houdt je huisdieren binnenshuis en zorg ervoor dat ze een plekje hebben waar ze tot rust kunnen komen. Het moge voor zich spreken dat je even geen vuurwerk afsteekt wanneer iemand met zijn/haar huisdier langsloopt.
- Het grootste feest met vuurwerk in het Verenigd Koninkrijk is ‘Guy Fawkes Night (5 november)’. Tijdens deze avond wordt het mislukken van het buskruidverraad gevierd, wat een pogin was om Koning James I te vermoorden.
- De grootste vuurpijl ooit was 13kg en werd gemaakt en afgestoken in Portugal (2010).
- Het Japanse woord voor vuurwerk is ‘hanabi’, wat betekend ‘Vuur-bloem’.
- De Fransen gebruiken vuurwerk ook om Bastille Day te vieren. De dag dat de gevangenis van Bastille bestormd werd.
Allemaal kleurtjes
In het begin was vuurwerk meer voor het oor dan voor het oog. In de simpelste vorm zorgde buskruit voor een indrukwekkende knal, maar meer dan een gouden gloed aan de hemel was er niet te zien. Later pas, ontdekten mensen dat door verschillende chemische samenstellingen te gebruiken er allemaal leuke kleurtjes te zien waren. In 1830 waren de Italianen de eerste mensen die kleine hoeveelheden metaal (die verbranden bij hoge temperaturen) toevoegden aan het vuurwerk en op die manier prachtige kleuren aan de hemel lieten knallen. Andere toevoegingen zorgden weer voor andere effecten. Zo zorgt calcium voor een diepere kleur, titanium zorgt voor sterren en zinc maakt rookwolken.
Blauw | Koper(II)sulfaat |
Goud | Aluminium, magnesium |
Groen | Bariumsulfaat |
Rood | Strontiumzouten |
Wit | Aluminium, magnesium |
Geel | Natriumzouten |